Goscinny wpis od HanMunSi (?.?.?)

Dzisiaj zapraszamy na goscinny wpis Karoliny z bloga ?.?.?, kt�ra zgodzila sie opowiedziec nam troche o literaturze koreanskiej oraz tajemniczych Kisaeng.

Jakze milo mi, ze moge podzielic sie tematyka jaka kultywuje na lamach mojego bloga� na lamach innego bloga. Serdecznie dziekuje administratorkom My Oppa's Blog za propozycje opublikowania wpisu odnosnie literatury na ich wirtualnej przestrzeni blogowej.

Goscinny wpis chcialabym poswiecic tematyce, jak juz wspomnialam, kt�ra dominuje na ?.?.?, czyli poezji koreanskiej autorstwa tajemniczych kobiet nalezacych do zapomnianej grupy spolecznej dawnej Korei. Artystki zwane �Kisaeng� czyli �m�wiace kwiaty� przyczynily sie do jej rozwoju oraz ubarwienia. Skupie sie na jednym z najwazniejszych gatunk�w literackich, kt�rym paraly sie i dzieki kt�remu odzyskiwaly wolnosc� czyli sjio.

Czym jest sijo?

Innymi slowy - �piesni p�r roku�, czyli poematywywodzace sie z wczesnych czterowierszy powstalych w Chinach. Sijo, r�wniez znane jako Tanga, moze przypominac swoim brzmieniem Europejczykom ballade, kt�rej korzenie siegaja 1000 lat wstecz. Jednakze, trudno precyzyjnie wyznaczyc czas narodzenia sie tej formy. Wedlug jednych zr�del mowa jest o IX wieku, a w drugich odnalezc mozna informacje o XI wieku, z czego jedno jest pewne, a mianowicie to, ze w XIII wieku stal sie wiodacym gatunkiem poezji koreanskiej. Pierwsze utwory tego gatunku klasycznej poezji koreanskiej powstaly w drugiej polowie panowania dynastii Koryeo. Zas duzy wplyw na rozkwit poezji sijow polowie panowania dynastii Yi mialo powstanie rodzimego alfabetu znanego jako hangeul, a �zlote czasy sijo� przypadaja na wiek XVII.

"Lovers under the moon" (???? ????), Shin Yun-bok, cr: en.wikipedia.org/wiki/Shin_Yun-bok

Sijo skomponowane jest z trzech wers�w, kt�ry kazdy zawiera od 14 do 16 sylab, wiec calosc nie powinna przekroczyc 46. Ponadto, kazdy wers zawiera tzw. sredni�wke tworzaca pauze i dzielaca go na p�l. Dana pol�wka r�wniez posiada podzial na sylaby, a kazdy wers ma przypisana sobie role w poemacie. Pierwszy przedstawia sytuacje badz watek fabularny, drugi skrywa opis napoczetego tematu badz jego rozw�j, zas w trzecim nastepuje punkt kulminacyjny, czyli tzw. �zwrot akcji�. Powinien on odnosic sie do rozwinietego watku, zmiennosci intonacji badz dzwieku uzytych sl�w (myslac i tworzac po koreansku) i byc � liryczne, subiektywne lub personalne, wnikliwe, dowcipne, ironiczne, zabawne badz pouczajace.

Poezje tworzyly osoby wywodzace sie z r�znych warstw spolecznych Kraju Spokojnego Poranka, jesli tylko posiadali artystyczne zdolnosci zgrabnego komponowania sl�w. Byli nimi mnisi buddyjscy, konfucjanscy uczeni, urzednicy, artysci i artystki, a takze zwykli ludzie. Jednakze, nie wspomnianym artystkom pragne poswiecic ten wpis.

Kim byly tajemnicze Kisaeng?

Wiele wierszy wyszlo spod pi�ra kobiet wywodzacych sie z r�znych warstw spolecznych, od wyksztalconych i bywalych na salonach, po kobiety znajdujace sie na dole drabiny spolecznej w grupie niewolniczej przez co posiadane przez nie talenty byly umniejszane. Mowa o tajemniczych Kisaeng, koreanskich artystkach szkolonych od najmlodszych lat w zakresie sztuki, czyli tanca, spiewu, konwersacji, poezji, a niekt�re z nich w innych dziedzinach jak np. medycznych. Na emeryture przechodzily nieco po dwudziestce, tylko najlepsze z nich dluzej cieszyly sie slawa. Zazwyczaj albo rodzily sie jako dzieci Kisaeng, albo byly sprzedawane przez ubogie rodziny jako male dziewczynki. Dalszy ich los zalezal od posiadanych umiejetnosci, urody, ale przede wszystkim � od innych, kt�rzy dawali im szanse na lepszy byt badz przeznaczali na stracenie.

Aktorka Lee So-yeon, ujecie z dramy Dr. Jin, w kt�rej zagrala tajemnicza kisaeng

Po raz pierwszy pojawily sie w X wieku, za czas�w panstwa Koryeo i choc zyly w klasie koreanskich niewolnik�w, paradoksalnie cieszyly sie wolnoscia, jej namiastka. Przede wszystkim mialy mozliwosc wyglaszac w zgrabny spos�b swoje najskrytsze mysli pod postacia metafor i artystycznych zabieg�w slownych, a co za tym idzie � wyglaszac je forum podczas bankiet�w i innych spotkan w zacnym gronie. Powiew wytchnienia dawaly im wiersze, taniec i spiew.

Aktorka Park Min-yeong przebrana za kisaeng

Za czas�w panowania dynastii Yi podejmowano liczne pr�by powstrzymania tw�rczosci Kisaeng, kt�rych artystyczna samodzielnosc godzila w konserwatywne zasady konfucjanizmu, doktryny, kt�ra dominowala na P�lwyspie Koreanskim za czas�w panstwa Joseon.Jednakze, Kisaengprzetrwaly do poczatk�w XX wieku, do okresu okupacji japonskiej. Koreanskie artystki nie mialy latwego zycia, a mozliwosc obcowania ze sztuka sprawialo, ze przybieralo ono nieco jasniejsze odcienie. Sijojako termin muzyczny oznaczal �sezonowe melodie� i chociaz znacznie kr�tsze od typowych piesni zwanych Kasa, poczatkowo takze przeznaczone byly do wykonywania wokalnego. Dlatego tez Kisaengprzodowaly w tworzeniu tego typu utwor�w.

Wybrane poematy Kisaeng w moim tlumaczeniu:

Hwang Jini, Szafirowy strumyk

Krystaliczny strumyku, nie przechwalaj sie swymi uczuciami.

Gdy osiagniesz oceaniczny kres, powr�t wyda Ci sie niemozliwy. 

Wiec, moze odpoczniesz razem ze mna w blasku ksiezyca otulajacego g�rskie wzg�rza?

Mae-hwa, W pniu wiekowej moreli

W pniu wiekowej moreli powraca wiosna

Gotowa otulic galezie aksamitnym kwieciem 

Gdy wirujace platki sniegu wprawiaja ja w oszolomienie swym niezapowiedzianym nadejsciem

MyeongOk, Zatajone w marzeniach

M�j luby w snach ukrywa wiernosc

Nie mogac jak ja ujawnic swych pragnien na jawie. 

Prosze, pozostaw senna mare i pokaz mi swe prawdziwe oblicze.

Anonimowa Kisaeng, Biel i czern

Podobnie jak czarna wrona nie nada sobie zabarwienia ciemnosci, r�wniez zuraw samoistnie nie przyodzieje bieli.

Od niepamietnych czas�w, poczawszy od narodzin niebios, czern i biel wsp�legzystuja w harmonii.

Zas teraz, gdy m�j luby mnie dostrzega, prawi o nierozlacznej wiezi tych dw�ch odcieni.

Hanu, Dlaczego musze zamarznac?

Dlaczego, aby zasnac, musze zamarznac? W czym lepsze sa sny o chlodzie?

Nie posiadajac poduszki z wyhaftowanymi *kaczkami mandarynkami ani jedwabnej koldry o odcieniu jadeitu, czy skazana jestem na zatopienie sie w mroznym snie?

Dzis pragniesz zasmakowac zimnego deszczu, byc moze rozplyniesz sie pod wplywem cieplej odwilzy.

Pr�ba zinterpretowania tw�rczosci Kisaeng i ukrytego w nim przekazu:

W poematach koreanskich artystek kr�luje motyw uczuciowosci, latwo dostrzec przesyt milosnej tematyki, prawdopodobnie bedacych odwzorowaniem skrywanych uczuc, marzen o lepszym zyciu, takze tym u boku drugiego czlowieka, o bolesnych marzeniach, kt�re zazwyczaj nie objawialy sie w rzeczywistosci, nie mialy prawa bytu. Kisaengpisaly o romantycznych historiach maskujac pod wykwintnie wybranymi slowami glebszy przekaz, kt�ry ofiarowal ukojenie duszy i umyslu. Moim zdaniem, byly one glosem innych Koreanek egzystujacych w domowych zaciszach, kt�re r�wniez posiadaly pragnienia, wizje na wlasny zywot, kt�re takze chcialyby przem�wic.

"Dance with two swords" (???? ????), Shin Yun-bok, cr: en.wikipedia.org/wiki/Shin_Yun-bok

Jak wspomnialam, choc Kisaengnalezaly do klasy niewolniczej dawnej Korei, posiadaly wiecej swobody egzystencjalnej nizeli zwykle mieszkanki. Zatem jawia sie jako symbol sztuki oraz wolnosci duszy, symbol kobiet walczacych o wlasna indywidualnosc, mozliwosc wyrazania siebie. Niestety, przez zycie ostatnich Kisaengpodczas okupacji japonskiej, pozostalych potomk�w, gl�wnie w Korei P�lnocnej naznaczonych pietnem �klasy wrogiej�, uznawanych za �zly songbun�, czyli �skazona krew� oraz cielesnego aspektu towarzyszacego niemalze codziennosci dawnych Kisaeng, obecnie sa uznawane za istoty gorsze, wykreslone ze spoleczenstwa. Sama nazwa tej grupy posiada negatywny wydzwiek przez towarzyszace mu skojarzenia z paniami lekkich obyczaj�w. Przez takie zawilosci historyczne tw�rczosc Kisaeng, ich egzystencja sprzed XVIII wieku, pozostaje zatracona, zapomniana. Pamiec o nich nie jest kultywowana tak postac gejszy w Japonii � jest niemalze pominieta. Malo kto spoza obrebu P�lwyspu Koreanskiego wie cos wiecej o Kisaeng nizeli o samym gatunku literackim zwanym sijo. Jednakze, istnieja osoby, kt�re publikuja prace, ksiazki prowadza poszukiwania na przestrzeni dziej�w odnosnie Kisaeng, odnosnie dawnej poezji koreanskiej. Jest ich niewiele, ale mam nadzieje, ze z czasem przybedzie ich z znacznie wiecej.

Osobiscie moge zachecic do lektury koreanskiej poezji � szczeg�lnie pi�ra Kisaeng, a takze serdecznie podziekowac za uwage.

Pozdrawiam,

Karolina.L

Dziekujemy Karolinie, ze zechciala podzielic sie swoja wiedza i zachecamy do wchodzenia na jej interesujacy blog :)